بدین ترتیب که زبان را در تاریخ و با تندم تاریخی باید مورد پژوهش قرار داد و این به دورم بندی تاریخی زبان نیاز دارد. در این روش یکی از کارهایی که خود به خود پیش خواهد آمد ریشه یابی زبان فارسی به طور کلی، ریشه یابی گویشها و ریشه یابی واژگان است؛ بنابراین پژوهش در زبان و گویش های پیشین ایرانی، پهلوی، اوستایی و... به عنوان پیش زمبنای پژوهش کاری بایسته است، و آن را به مثابه ی مقدمه ای که پیوسته در متن پژوهش جریان خواهد داشت باید پذیرفت و بدان پرداخت. بدیهی ست این کارها کم انجام نگرفته است جداگانه و پراکنده
مرحلهی دوم، پژوهش است در زمینی باززایی زبان فارسی در پسین ناتوانی فرمانروایان عربی بعد از چیرگی اسلام بر ایران، و کار مأنوس از آن تاریخ به این سو می تواند دنبال شود به ترتیب و توالی تاریخی به طور منظم بدین معنا که نخست میباید سیاهی کاملی فراهم شود از تمام منونی که به زبان فارسی نگاشته شده در تمام زمینه ها از شعر گرفته تا متن های مربوط به گیاه شناسی، طب و نجوم؛ و ضمن کوشش پیگیر در فراهم کردن سیاهه و فراهم آوردن تمام متون ممکن از کتابخانه های تمام کشورها، متن خوانی آغاز خواهد شد و بیرون آوردن واژگان و نمایه کردن آنها به تناسب حجم و زمان، سپس پژوهش است در شناخت واژگان و بافتن ریشه ی آنها، کاربردشان، چگونگی بسودگی شان، معنا و مرادشان در دورهی خود ر... بدیهی است که مورد دسته بندی موضوعی واژگان پیش خواهد آمد به حسب حرفه ها و کارها، و دسته بندی خواهند شد واژگان رزمی در جای خود، و واژگان کشاورزی در جای خود، و واژگان تجاری در جای خود ر... پس با کوشش سال ها به دست خواهد آمد فرهنگ جامع واژگان مکتوب در زبان فارسی از دیرینه تا امروز؛ با شیوه هایی که خود در کار کشف خواهند شد و با